Al jaren kweek ik tomaten.

Via deze blog probeer ik stap voor stap uit te leggen wat je moet doen om de tomatenteelt in je achter- of volkstuin tot een succes te maken. 

Er zijn zoveel tomatensoorten, hoe moet je daar nu een juiste keuze in maken? 

Zelf kweek ik tomaten in een kas. Ik beoordeel de tomatenrassen, die ik kweek op de volgende criteria: smaak, hoeveelheid productie, bijzonderheid en plantgezondheid.

Ga je buiten tomaten kweken, dan is het ook belangrijk om te letten op snelheid van oogst (vroege, midden of late soort) en phytophthora resistentie.

Het duurt bij tomatenplanten van zaaien tot oogsten een aantal maanden. Daarom beginnen we al vroeg met het voorzaaien van de tomatenzaden, binnen in het raamkozijn. Ga je in een kas tomaten kweken dan kan je het beste vanaf half februari starten met voorzaaien. Ga je buiten tomatenplanten kweken, zaai dan de tomatenzaden tussen half en eind maart.

Zaaien kan op verschillende manieren. Hieronder beschrijf ik een zaaimethode waarbij je direct in de pot zaait. 

Vul potjes, die drainagegaatjes aan de onderkant hebben, met goede zaaigrond. 

Leg altijd 2 tot 3 tomatenzaadjes per potje, de zaden kiemen nooit allemaal 100%. 

Strooi de tomatenzaden af met vermiculiet. Vermiculiet zorgt dat de tomatenzaadjes goed vochtig blijven, maar is ook heel luchtig. Daardoor kiemen de tomatenzaadjes veel beter. 

Spuit met de plantenspuit de vermiculiet goed nat en zet de potjes weg op een warme plek van 20℃. Als de tomatenzaden gaan kiemen laat je per potje 1 tomatenplantje groeien door de andere te verwijderen.

Tomatenplanten hebben veel behoefte aan voeding. Bij ons in de kwekerij voeden we onze tomatenplanten uitsluitend met organische voeding en gebruiken we geen kunstmest. 

Organische plantenvoeding is voeding, die gemaakt wordt uit afvalstromen van plantaardige of dierlijke afkomst. Hierdoor draagt organische plantenvoeding bij aan de circulaire maatschappij en is het veel beter voor de natuur. Daarnaast geven groenteplanten, die bemest worden met organische voeding, vruchten met veel meer smaak!

Een goede basisvoeding voor tomaten-, courgette-, komkommer-, pompoen-, aubergineplanten en andere groentegewassen zijn gecomposteerde mestkorrels. Deze bevatten veel soorten mineralen, die de groenteplanten nodig hebben. Bij het planten van de jonge tomatenplanten, gooi ik voor het planten 6 handen (150 gram) gecomposteerde mestkorrels in het plantgat. Daarna plant ik de tomatenplant in het plantgat. De organische voeding komt geleidelijk voor de planten vrij, die daardoor zeer goed groeien en smaakvolle tomaten geven!

Tomatenplanten houden van een warme en zonnige plek. In kas heb je altijd voldoende warmte, daardoor groeien tomatenplanten hierin erg goed. Het seizoen is langer en je kan dus meer tomaten oogsten. Je kan de jonge tomatenplanten vanaf half april planten in de kas. In de zomer kan het in een kas te heet worden, als die niet voldoende kan ventileren. Het wit krijten van de kas kan de ergste hitte van de zonnestralen uit de kas houden. 

Als je tomatenplanten buiten gaat kweken zorg dan dat de planten uit de wind staan, op een zonnige en warme plek. In Nederland kan je vanaf 14 mei (ijsheilige) tomatenplanten buiten planten.

Heb je meerdere tomatenplanten, houd dan 50 cm tussen de planten aan. Graaf een plantgat, dat groter is dan de pot waar de jonge tomatenplanten in groeien. Strooi hier organische mest in en plant daar de jonge tomatenplanten op.

Als je niets doet met je geplante tomatenplanten, dan kruipen de tomatenplanten over de grond en wordt het een grote bos met bladeren. De tomaten moet je tussen al dat blad zoeken. In een kas vind ik dat zonde van de vaak beperkte ruimte en buiten blijven de tomatenplanten te lang nat als het regent waardoor de kans groot is op phytophthora. Opbinden is beter om de hierboven beschreven problemen te voorkomen.

Er zijn verschillende opbind methodes. 

Tomatenplanten opbinden langs een stok is de meest gebruikelijke methode. Steek een bamboestok van 2 tot 2,50 meter zo diep mogelijk naast je geplante tomatenplant. Elke keer als de plant weer een stuk is gegroeid, bindt je hem vast aan de stok met een juten touw of handige clip. 

Dieven is een ander woord voor het verwijderen van de zijscheuten bij tomatenplanten. Bij elk blad van een tomatenplant groeit in de oksel (de oksel is de plek waar het blad aan de stengel van de plant vastzit) een zijscheut (dief). Deze dieven met je verwijderen, zodat je een hoofdstengel met bladeren en trossen tomaten overhoudt. Snoei je de dieven niet weg, dan wordt de plant heel vol, met heel veel blad en trossen. Het gevolg is dat de planten te vol worden en de tomaten daardoor klein blijven. De oogst is dan kleiner en ook moeilijker dan wanneer er wel goed gediefd wordt.

Aan de trossen van de tomatenplanten groeien gele bloemetjes. 

In het bloemetje zitten stuifmeel en een stamper. Als het gele tomatenbloempje rijp is, dan valt er stuifmeel op de stamper van de bloem. Op dat moment is de bloem bestoven en gaat er een tomaat groeien. Als er niet op tijd stuifmeel op de stamper valt, dan groeit er geen tomaat. 

Dat stuifmeel valt op de stamper als de bloem beweegt door wind of door insecten, die de stuifmeel uit de bloem willen halen. 

Staan je tomatenplanten buiten, dan is er wind en zijn er insecten genoeg en gaat dat vanzelf. 

Staan je tomatenplanten in een kas, dan heb je niet zoveel wind of insecten. Door op de bloem met je handen te tikken, worden de bloemen ook bestoven. Doe dit 3x per week rond de middag, zodat de tomatenbloemen worden bestoven.

Bij vleestomatenplanten kan het verstandig zijn om de trossen op 3 tot 4 vruchten te snoeien. De vleestomaten worden dan mooi groot en de plant blijft ook goed doorgroeien.

Na het zaaien, planten, watergeven en bemesten, opbinden en bestuiven van je tomatenplanten heb je dan eindelijk je eerste rode tomaat, die je kunt plukken. 

Maar hoe doe je dat? Iedere tomaat heeft een groene kroon, waarmee hij aan de tros vast zit. Waar de kroon van de tomaat aan de tros vastzit, zit een verdikking , een soort builtje. Door met je hand de tomaat te pakken en met je wijsvinger op dat builtje te drukken en vervolgens je hand weg te draaien, breekt de tomaat op die verdikking af en heb je de tomaat geplukt. Dat is alles! 😀

Aan alles komt een eind, ook aan tomaten kweken. Door begin augustus de kop uit de tomatenplanten te halen, groeien de laatste trossen met tomaten groter. De laatste tomaten zijn dan op tijd rood gekleurd voordat het te koud en regenachtig wordt.